Διατροφική αξιολόγηση (BCS, MCS)

Η διατροφική αξιολόγηση είναι μια διαδικασία που προτείνεται προληπτικά σε όλα τα ζώα συντροφιάς μία έως δύο φορές το χρόνο (ή συχνότερα, στην περίπτωση που το επιβάλλουν τα δεδομένα της υγείας τους).

Περιλαμβάνει:

• τη ζύγιση του ζώου

• τη λήψη πλήρους διατροφικού ιστορικού, προς προσδιορισμό των διατροφικών παραγόντων κινδύνου

• την κλινική εξέταση του ζώου, ώστε να διαπιστωθεί το επίπεδο θρεπτικής κατάστασης και η κατάσταση του τριχώματος

• τον υπολογισμό του μεταβολισμού RER (Resting Energy Requirement) και MER (Maintenance Energy Requirement)

• τον προσδιορισμό των ημερήσιων θερμιδικών αναγκών DER (Daily Energy Requirement)

• την αξιολόγηση της χορηγούμενης τροφής ως προς την επάρκεια και την καταλληλότητα της. 

​

Αξιολόγηση εμπορικών τροφών/ σπιτικών διαιτών

Η βιομηχανία τροφών ζώων συντροφιάς προσφέρει πολυάριθμες επιλογές σε προιόντα διατροφής. Λόγω της έλλειψης έγκυρης πληροφόρησης στο διαδίκτυο αλλά και των εκτενών περιγραφών στις ετικέτες των συσκευασιών, η διαδικασίας επιλογής του κατάλληλου προιόντος συχνά καταλήγει αγχωτική.

• Ξηρά τροφή (κροκέτα) ή κονσέρβα?

• Με σιτηρά ή grain free?

• Puppy, adult ή senior?

• Για στειρωμένα (sterilised) ή light? 

• Υποαλλεργική ή χορτοφαγική?

• Φυσική ή βιολογική? 

• Ωμή τροφή ή μαγειρευτή? 

• Ποια υλικά να επιλέξω σε μία σπιτική συνταγή και σε τι αναλογίες?

Εξετάζοντας τις πληροφορίες των ετικετών των προιόντων ή τα διατροφικά προφίλ των σπιτικών συνταγών (μέσω ειδικών αλγορίθμων) και με βάση το διατροφικό και κλινικό ιστορικό του ζώου, προκύπτει η ιδανική επιλογή για την περίπτωση του.

​

Διαχείριση σωματικού βάρους

Η διατήρηση του ιδανικού σωματικού βάρους είναι εξαιρετικά σημαντική για την υγεία και ευεξία ενός ζώου. Η έλλειψη βάρους αποτελεί σύμπτωμα πολλών ασθενειών (παθήσεις παγκρέατος, ορμονικές διαταραχές, λεισμανίαση, ηπατική νόσος). Η περίσσεια βάρους (ιδιαίτερα σε επίπεδο παχυσαρκίας) αποτελεί επίσης σύμπτωμα ασθενειών (κυρίως ορμονικές διαταραχές) ή προδιαθέτει σε αυτές. Στο εμπόριο υπάρχουν βιομηχανοποιημένες τροφές, ειδικά σχεδιασμένες για την υποστήριξη απώλειας/αύξησης βάρους. Οι εν λόγω τροφές αποδεικνύονται αποτελεσματικές, εφόσον χορηγούνται στην προβλεπόμενη ποσότητα και το ζώο τρέφεται αποκλειστικά με αυτές. Στην καθημερινή πράξη, αυτό συχνά δεν είναι εφικτό. Με τα δεδομένα που προκύπτουν από τη διατροφική αξιολόγηση και με την τακτική μετέπειτα παρακολούθηση, είναι εφικτός ο σχεδιασμός ενός προγράμματος απώλειας/αύξησης βάρους χωρίς την απαίτηση μετάβασης σε ειδική βιομηχανοποιημένη τροφή. 

​

Κατάρτιση σπιτικού διαιτολογίου

Η φυσική τροφή, είτε ωμή είτε μαγειρευτή, είναι ένας εξαιρετικός τρόπος διατροφής για τους μικρούς μας φίλους, εφόσον γίνεται σωστά. Μία σπιτική δίαιτα με ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά είναι ακατάλληλη για μακροχρόνια χορήγηση και μπορεί  να αποβεί μοιραία για τη συνολική υγεία τους. Στο διαδίκτυο παρατίθενται πολυάριθμες σπιτικές συνταγές η οποίες, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, δεν είναι ισορροπημένες και η προέλευση τους είναι αμφίβολη.

Η κατάρτιση ενός πλήρους και ισορροπημένου σπιτικού διαιτολογίου είναι απαιτητική διαδικασία, που προυποθέτει επιστημονικό υπόβαθρο επί διατροφής ζώων συντροφιάς και κλινική εξέταση του ζώου, ώστε να προσδιοριστούν με ακρίβεια οι ανάγκες του σε θρεπτικά συστατικά.

Η διαδικασία κατάρτισης ενός πλήρους σπιτικού διαιτολογίου διαρκεί  συνήθως από έναν έως τρεις μήνες (αναλόγως την κατάσταση υγείας του ζώου και τη συχνότητα παρακολούθησης) και τα στάδια της είναι τα εξής: 

• Διατροφική αξιολόγηση του ζώου, προς προσδιορισμό των θρεπτικών αναγκών και ειδικών απαιτήσεων του οργανισμού (τυχόν αλλεργίες, παθολογικές καταστάσεις κλπ.)

• Σχεδιασμός βραχυπρόθεσμης πιλοτικής συνταγής, με περιορισμένα (limited) υλικά, προς εύρεση της ιδανικής αναλογίας % πρωτείνης - λίπους - υδατάνθρακα για τον οργανισμό.

• Με την επίτευξη της ιδανικής αναλογίας % πρωτείνης - λίπους - υδατάνθρακα, είναι πλέον δυνατός ο εμπλουτισμός της πιλοτικής συνταγής με παραπάνω υλικά. Η επιλογή των τελικών υλικών εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η γευστικές προτιμήσεις του ζώου, το επιθυμητό τελικό θρεπτικό προφίλ, η ευκολία προμήθειας των υλικών και οικονομική δυνατότητα του κηδεμόνα. 

• Με την οριστικοποίηση των υλικών, η τελική συνταγή επεξεργάζεται σε ειδικό διατροφικό αλγόριθμο, ώστε να προσδιοριστούν με ακρίβεια οι τυχόν ελλείψεις της σε θρεπτικά συστατικά. Αν οι εν λόγω ελλείψεις δεν μπορούν να καλυφθούν μέσω υλικών (πχ. βιτ. D, ασβέστιο, αναλογία ασβεστίου/φωσφόρου), τότε επιλέγεται το κατάλληλο συμπλήρωμα διατροφής. 

​

Διατροφική διαχείριση ασθενειών

Πολλές ασθένειες οφείλονται στη διατροφή (πχ παχυσαρκία) ή η διαχείριση τους εξαρτάται σημαντικά από αυτή (πχ. νεφρική ανεπάρκεια). Στο εμπόριο, υπάρχουν βιομηχανοποιημένες τροφές (κλινικές τροφές) ειδικά σχεδιασμένες για τη διαχείριση συγκεκριμένων ασθενειών (πχ. παθήσεις νεφρών, ουροποιητικού συστήματος, ήπατος, εντέρου, καρδιάς, αλλεργιών). 

Βεβαίως, υπάρχουν και περιπτώσεις που οι εν λόγω τροφές δεν αποδεικνύονται αποτελεσματικές:

• Το ζώο δεν τις προτιμάει γευστικά και τις καταναλώνει μόνο σε συνδυασμό με κάτι άλλο (πχ. λιχουδιά) ή καθόλου. 

• Οι εργαστηριακές εξετάσεις υποδηλώνουν πως ο οργανισμός του ζώου δεν ανταποκρίνεται στη χορήγηση τους ή στην συνολική θεραπευτική αγωγή. 

• Το ζώο πάσχει από δύο παράλληλες παθολογικές καταστάσεις (πχ. φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και χρόνια νεφρική ανεπάρκεια), όπου δεν υφίσταται διαθέσιμη εμπορική επιλογή κατάλληλη και για τις δύο περιπτώσεις. 

• Το ζώο ακολουθεί φυσική διατροφή (ωμή, μαγειρευτή) και δεν είναι εύκολη/εφικτή/επιθυμητή η μετάβαση του σε βιομηχανοποιημένη κλινική τροφή.

Οι εμπορικές κλινικές τροφές είναι αποτελεσματικές εφόσον το ζώο καταναλώνει αποκλειστικά αυτές. Η προσθήκη άλλων τροφίμων (πχ. λιχουδιών) προς ενίσχυση της γεύσης συστήνεται μόνο κατόπιν εξειδικευμένης καθοδήγησης, ώστε να μην επηρεαστεί το συνολικό θρεπτικό προφίλ της κύριας δίαιτας. ​Οι φυσικές εμπορικές τροφές (ωμές, μαγειρευτές) προορίζονται για υγιή ζώα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να καλύψουν τις ειδικές θρεπτικές απαιτήσεις μίας παθολογικής κατάστασης. 

Μέσω της εξειδικευμένης διατροφικής καθοδήγησης, μπορεί να σχεδιαστεί το κατάλληλο πρόγραμμα διατροφής, που θα καλύψει τις θρεπτικές ανάγκες του ζώου και θα βοηθήσει τον οργανισμό του να αντιμετωπίσει την παθολογική κατάσταση με το βέλτιστο τρόπο. 

​

Διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων

Η διατροφική αξιολόγηση συχνά περιλαμβάνει τη διενέργεια εξετάσεων, προς εύρεση των διατροφικών παραγόντων κινδύνου για κάθε ζώο ή/και παρακολούθηση της ανταπόκρισης του οργανισμού στη χορηγούμενη τροφή. 

Ως προς την εύρεση παραγόντων κινδύνου, παραδείγματα αποτελούν οι περιπτώσεις γαστρεντερικών διαταραχών και παχύσαρκων/ ελλιποβαρών ζώων. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν διατροφικά τα περιστατικά διαρροικών κενώσεων, συχνά απαιτείται η προγενέστερη διενέργεια καλλιέργειας κοπράνων, ώστε να αποκλειστούν παθογόνοι παράγοντες. Σε ένα περιστατικό παχυσαρκίας, η διενέργεια ορμονικών εξετάσεων αίματος κρίνεται απαραίτητη, ώστε να αποκλειστούν παθήσεις όπως σακχαρώδης διαβήτης, σύνδρομο Cushing ή διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα. Αντίστοιχα, στην περίπτωση ελλιποβαρούς ζώου, είναι απαραίτητος ο αποκλεισμός ασθενειών όπως η λεισμανίαση ή παγκρεατική ανεπάρκεια. ​

Ο προσδιορισμός των απαιτούμενων εξετάσεων γίνεται με βάση τα αποτελέσματα της διατροφικής αξιολόγησης. Η λήψη αίματος και η αποστολή των δειγμάτων στο εργαστήριο μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε στο ιατρείο μας είτε στο ιατρείο του/της κτηνιάτρου που παρακολουθεί γενικά το ζώο, κατόπιν συνεννόησης.

​

Οnline Συμβουλευτική περί διατροφής

Στις περιπτώσεις περιστατικών εκτός Αθήνας ή περιστατικών που η προσκόμιση του ζώου στο ιατρείο δεν είναι δυνατή, η διατροφική καθοδήγηση μπορεί να γίνει μέσω διαδικτυακής συνεδρίας, εφόσον πληρούνται ορισμένες προυποθέσεις.  

Σε γενικές γραμμές, η διαδικτυακή διατροφική καθοδήγηση είναι εφικτή σε ζώα που έχουν ιδανικό σωματικό βάρος ή/και ζώα με ήδη διαγνωσμένη πάθηση που χρήζει ειδικής διατροφής. Στις περιπτώσεις ζώων ελλιποβαρών, υπέρβαρων, παχύσαρκων ή ζώων με υποψία ασθένειας σχετιζόμενης με τη διατροφή, η διαδικτυακή καθοδήγηση είναι εφικτή μόνο μέσω συνεργασίας με τον/την θεράποντα κτηνίατρο του ζώου, δεδομένου ότι η κλινική εξέταση και η διενέργεια εξετάσεων είναι απαραίτητη.